Elazığ’ın Tarihi Harput Beldesinde Babalar ve Türbeler

Elazığ'da türbe ziyaretlerinde belirli bir adab izleniyor. Ziyaretçiler, 1 Fatiha ve 11 İhlas, 1 Fatiha ve 3 İhlas veya Yasin suresini okuyarak duaların sevabını Peygamber Efendimize (S.A.V), diğer peygamberlere, sahabe-i kirama, ziyaret edilen Allah dostuna ve ahirete intikal etmiş tüm Müslümanların ruhlarına hediye ediyorlar. Türbe etrafında dönmek, sandukaya el sürmek, mum yakmak, bez veya iplik bağlamak gibi davranışlar ise adaba aykırı kabul ediliyor.

Üryan Baba Türbesi

Harput'a çıkarken "Kayabaşı" olarak bilinen dik kayalıkların öncesinde, sağa doğru 100 metre kadar yürüdüğünüzde, tepenin Harput'a bakan yamacında Üryan Baba Türbesi bulunuyor. Türbe, kayalıklar içerisindeki bir mağaranın türbeye dönüştürülmesi ile oluşmuş. Geçmişte bu kayalıklar "Tilki Kayalıkları" olarak adlandırılıyordu. Türbenin bitişiğindeki tek katlı taş yapı restore edilerek ziyaretçilere açılmış durumda.

Beşikli Baba Türbesi

Beşikli Baba Türbesi, Harput'taki Belek Gazi heykelinin yanında yer alıyor. Türbe, plansız bir şekilde taş işçiliği ile inşa edilmiştir. Arap-İslam ordularının Harput'u fethettiği dönemde bir aile burada topluca şehit edilmiştir ve türbede medfun olanlar bu şehitlerdir. Türbenin içinde bulunan beşik nedeniyle halk arasında "Beşikli Baba" olarak anılmaktadır.

Şeyh Şerafeddin (Murat Baba) Türbesi

Osmanlı dönemi üslubundaki Şeyh Şerafeddin Türbesi, Ağa Camii yakınında, Belek Gazi Parkı girişinin sağında bulunuyor. Altıgen planlı türbenin üzeri basık bir kubbe ile örtülmüştür. Harputlu araştırmacı İshak Sunguroğlu'nun "Harput Yollarında" adlı eserine göre, Şeyh Şerafeddin, Harput'un İslam orduları tarafından fethi sırasında şehit edilmiştir.

Nadir Baba Türbesi

Arap Baba Mescidi’nin 50 metre doğusunda yer alan Nadir Baba Türbesi, iki bölümden oluşur. Kabir kısmı ahşap sanduka ile kaplanmıştır. Nadir Baba’nın Selçuklu döneminde yaşamış bir zat olduğu ve Yesevi tarikatına mensup bir şeyh olma ihtimali bulunduğu belirtiliyor.

Zahri Baba Türbesi

Zahriye Mahallesi'nde bulunan bu türbe, Zahriye Külliyesi içerisinde yer alıyor. Dikdörtgen planlı bu yapının üstü kubbe şeklindedir. Araştırmacı yazar İshak Sunguroğlu, burada medfun zatın önemli bir şahsiyet olduğunu belirtiyor.

Mansur Baba Türbesi

Harput Kalesi’ne giden yolun solunda bulunan Mansur Baba Türbesi, sekizgen planlı olup kesme taştan yapılmıştır. İçerisinde Mansur Baba ve ailesine ait olduğu bilinen dört sanduka bulunmaktadır. Mansur Baba’nın türbesi 1976 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.

Tayyar Baba Türbesi

Harput'tan Meteris mezarlığına çıkılırken Beyzâde Kabristanlığının 100 metre güneybatısında yer alan Tayyar Baba Türbesi, Kadiri tarikatına mensup Tayyar Baba’nın (1902-1973) kabrini içerir. Tayyar Baba, Elazığ ve çevresinde yaptığı sohbetler ve irşad faaliyetleri ile tanınır.

Fatih Ahmed Baba Türbesi

Halk arasında "Fetahmet Baba" olarak bilinen türbe, Evliya Çelebi Seyahatnamesinde de geçmektedir. Türbe, özellikle çocuğu olmayan kişilerin ve hamile kadınların ziyaret ettiği bir mekandır. Ziyaretçiler, adadıkları kurbanları burada keser ve dağıtırlar. Fatih Ahmed Baba’nın aslen Belhli olduğu ve Harput'un İslam orduları tarafından fethi sırasında şehit düştüğü belirtilir.

Ankuzu Baba Türbesi

Anadolu'nun fethinde bulunan gazi dervişlerden biri olan Ankuzu Baba, Harput'un fethi sırasında şehit düşmüştür. Türbesi, Harput'un 7-8 kilometre kuzeydoğusunda, Buzluk kayalıkları ilerisindeki tepede yer almaktadır.

Ömer Hüdai Baba Türbesi

Elazığ’ın Harput'a bağlı Mürü köyünde doğan Ömer Hüdai Baba, Elazığ ve çevresinde halkı irşad eden önemli bir şahsiyettir. Türbesi, Mollakendi beldesi Güntaşı köyünde bulunur.

Elazığ'ın tarihi Harput beldesindeki bu manevi mekanlar, ziyaretçilerine tarih ve huzur dolu anlar sunmaya devam ediyor. Türbeleri ziyaret edenler, dualarını ve dileklerini ileterek, geçmişin ruhaniyetini günümüze taşıyor.